Dung môi để điều chế dịch chiết

Contents

Dung môi

Chiết xuất là quá trình dùng dung môi thích hợp để hòa tan các chất tan có trong dược liệu, chủ yếu là các hoạt chất có tác dụng điều trị, sau đó tách chúng ra khỏi phần không tan của dược liệu.

Phần dung môi đã hòa tan các chất tan được gọi là dịch chiết.

Phần không tan của dược liệu được gọi là dược liệu

Các chất có tác dụng điều trị trong dược liệu (alcaloid, glycosid, vitamin, tinh dầu…) được gọi là hoạt chất.

Dược liệu chứa alcaloid

Các chất không có tác dụng điều trị, các chất gây khó khăn trong quá trình bảo quản (đường, tinh bột, pectin, gôm, chất nhầy, nhựa…) được gọi là tạp chất.

Mục đích của chiết xuất không những chỉ tạo ra các chế phẩm toàn phần (chứa hỗn hợp các hoạt chất) mà còn chiết tách riêng các hoạt chất tinh khiết. Quá trình phân lập riêng các hoạt chất tinh khiết được trình bày trong kỹ thuật sản xuất nguyên liệu làm thuốc. Kỹ thuật bào chế các dạng thuốc chỉ đề cập đến các phương pháp chiết xuất dùng để điều chế các chế phẩm toàn phần như: Cồn thuốc, rượu thuốc, cao thuốc, chè thuốc, các dịch chiết đậm đặc để pha siro thuốc, các chế phẩm mới…

Dung môi cần chọn sao cho có khả năng hòa tan tối đa các chất có tác dụng điều trị và tối thiểu các tạp chất trong dược liệu.

Để lựa chọn dung môi người ta có thể dựa vào một số điểm sau:

  • Yêu cầu chất lượng của dung môi

  • Dễ thấm vào dược liệu (thường là dung môi có độ nhớt thấp, sức căng bề mặt nhỏ).
  • Hòa tan chọn lọc (hòa tan nhiều hoạt chất, ít tạp chất).
  • Trơ về mặt hóa học: Không làm biến đổi hoạt chất, không gây khó khăn trong quá trình bảo quản, không bị phân hủy bởi nhiệt độ cao.
  • Phải bay hơi được khi cần cô đặc dịch chiết.
  • Không làm thành thành phẩm có mùi, vị đặc biệt.
  • Không gây cháy nổ.
  • Rẻ tiền, dễ kiếm.
  • Tính chất vật lý của một số dung môi

Bảng 4.1. Tính chất vật lý của một số dung môi

Dung môi Độ nhớt ở 20°c (CPS) Sức căng bề mặt dyn/m Độ phân cực
Nước 1 72,75 Phản cực
Glycerin 11,9 62,47
Methanol 0,6 22,99
Ethanol 1,2 22,03 Bán phân cực
Aceton 0.32 23,70
Propanol 2,23 22,90
Dicloethan 0,89 32,20 Không phân cực
Clorotorm 0,57 27,70
Benzen 0,65 28,87
Hexan 0,31 1.11

 

dung môi glycerin

Giới thiệu Dược sĩ Lưu Anh 398 bài viết
Dược sĩ Lưu Anh tốt nghiệp trường Đại học Dược Hà Nội hệ chính quy. Trường Đại học Dược Hà Nội là ngôi trường đào tạo Dược sĩ đầu tiên tại Việt Nam với bề dày kinh nghiệm và uy tín hàng đầu.