-
Định nghĩa
Thuốc đặt là những dạng thuốc phân liều, có thể rắn ở nhiệt độ thường, khi đặt vào các hốc tự nhiên của cơ thể, thì chảy lỏng hoặc hòa tan trong niêm dịch để giải phóng được chất nhằm gây tác dụng điều trị tại chỗ hoặc tác dụng toàn thân.
Thực ra thuốc đặt là tên gọi chung cho các dạng: Thuốc đạn, thuốc trứng và thuốc bút chì. Tuy có hình thù, kích thước và khối lượng khác nhau nhưng các dạng thuốc này thường được xếp chung là thuốc đặt vì giống nhau về cách dùng, thành phần và kỹ thuật bào chế.
-
Vài nét về lịch sử phát triển
. Thuốc đặt là những dạng thuốc có lịch sử lâu đời. Từ 500 năm trước công nguyên Hypocrat đã viết về việc bằng cách dùng thuốc dạng viên đặt vào trực tràng. Năm 200 sau công nguyên Galen đã áp dụng phương pháp tẩy bằng cách đặt vào trực tràng viên thuốc chế bằng xà phòng.
Trải qua nhiều thế kỷ việc sử dụng thuốc đặt hầu như không có tiến bộ gì đáng kể. Cuối thế kỷ 18 khi Antoine Baume sử dụng bơ cacao làm tá dược đã tạo cho các dạng thuốc đặt một bước phát triển mới,tuy nhiên dạng thuốc đặt vẫn ít được phát triển so với các dạng thuốc khác. Mãi đến những năm 1930, ở các nước châu Âu người ta mới chú ý đến những ưu điểm của dạng thuốc đạn và đã sử dụng dạng thuốc này thay thế dạng thuốc uống trong các trường hợp: Dược chất có mùi vị khó chịu, dễ gây nôn khi uống, dược chất dễ bị phá hủy bởi dịch dạ dày, hoặc dược chất bị chuyển hóa nhanh ở gan. Sau những năm 1960 với sự ra đời của môn sinh dược học đã làm cho dạng thuốc đạn trở thành thuốc có tính thời sự và có nhiều triển vọng trong điều trị. Hiện nay ở các nước châu Âu dạng thuốc đặt chiếm từ 2 – 3% trong tổng số thuốc lưu hành trên’thị trường và với xu thế ngày càng tăng.
Ở Việt Nam cho đến nay các dạng thuốc đặt vẫn chưa được chú ý phát triển có thể do nhiều nguyên nhân:
- Nước ta nằm ở vùng khí hậu nhiệt đới việc sản xuất và bảo quản thuốc đặt có nhiều khó khăn.
- Nhân dân ta chưa quen với việc sử dụng các dạng thuốc đặt.
- Một nguyên nhân không kém phần quan trọng là do điều kiện kinh tế có hạn, chúng ta chưa có được những tá dược thích hợp cũng như những trang thiết bị hiện đại để sản xuất các dạng thuốc đặt. Chắc chắn rằng trong tương lại cùng với sự phát triển kinh tế của đất nước, các dạng thuốc đặt sẽ ngày càng phát triển để đáp ứng nhu cầu phòng và chữa bệnh ngày càng cao của nhân dân.
