Contents
1.Mục tiêu học tập
Sau khi học xong bài ” Dược liệu chứa carbohydrat ” sinh viên cần trình bày được:
a. Cấu trúc hóa học của tinh bột, cellulose và các dãy chất nhầy và pectin.
b. Các phương pháp để nhận biết và đánh giá dược liệu chứa các thành phần nói trên.
c. Các dược liệu chứa tinh bột, cellulose, gôm và các chất nhầy.
2. Định nghĩa
carbohydrat là thành phần rất quan trọng của thực vật. Carbohydrat là sản phẩm của quá trình quang hợp, là nguồn nuôi sống loài người và thực vật. Đầu tiên sau khi nghiên cứu những đường đơn giản ta thấy cấu tạo của đường tương ứng với công thức Cn(H2O)n nên gọi là carbohydrat, ví dụ glucose C6H12O6 có thể viết C6(H2O)6. Về sau này nghiên cứu kỹ, người ta thấy một số đường không thể viết được công thức chung Cn(H2O)n, ví dụ methyl pentose CH3-(CHOH)4, CHO, hoặc có một số chất tuy không phải thuộc carbohydrat, ví dụ acid lactic CH3-CHOH -COOH thì lại viết theo công thức trên: C3(H2O)3. Do đó hội nghị danh phát quốc tế có đề nghị gọi là glucid, tuy nhiên từ carbohdrat vẩn còn thông dụng.
Chúng ta có thể định nghĩa carbohydrat hoặc glucid là những nhóm hợp chất hữu cơ gồm những monosaccharid, những dẫn chất và những sản phẩm ngưng tụ của chúng. Monosaccharid, những dẫn chất polydroxyaldehyd (aldose) và poly-hydroxyceton (cetrose) có thể tồn tại dưới dạng mạch hở và dạng mạch vòng bán acetal. Những sản phẩm ngưng tụ tức là những oligosaccharld.
Carbohydrat có thể chia thành 3 nhóm: monosaccharid, oligosaccharid và polysaccharid (oligo theo tiếng Hy Lạp là một ít).
2.1.Monosaccharid là những đường đơn không thể cho carbohydrat đơn giản hơn khi bị thủy phân, monosaccharid
id tồn tại trong tự nhiên từ tetrose nonose.
2.2.Oligosaccharid là những carbohydrat khi thủy phân thì cho từ một đến sáu đường đơn giản hơn ví dụ: maltose (= 4-O-β-D-glucopyranosyl – D – glucose), lactose (=4-O-βD-glucopyranosyl – D – glucose)…
2.3.Polysaccharid có phân tử rất lớn gồm nhiều monosaccharid nối với nhau ví dụ: tinh bột,cellulose, gôm, pectin, chất nhầy.
Chúng ta sẽ chỉ đề cập đến phần bài học liên quan đến phần polysaccharid. Phần monosaccharid và phần oligosaccharid sinh viên đã được học ở hai bộ môn hóa dược và hóa sinh vậy nên trong bài này chúng ta sẽ không nhắc lại nữa.
