1.Định nghĩa:
Dung dịch dầu là những chế phẩm thu được bằng cách hòa tan một hoặc nhiều dược chất trong dầu.
2.Điều chế:
Trong bào chế người ta thường dùng dầu oliu, dầu hướng dương, ở Việt Nam hay dùng dầu lạc và dầu thầu dầu.
Người ta điều chế dầu lạc bằng cách ép lạnh hạt lạc. Dầu lạc là chất lỏng màu vàng sáng, có mùi và vị dễ chịu. Tỷ trọng của dầu lạc biến đổi trong khoảng 0,914 – 0,920 ở 20°c. Chỉ số xà phòng hóa : 185 – 195. Chỉ số acid không quá 3. Chỉ số iod 84 – 100.
Dầu lạc có thành phần chủ yếu là các glycerid của các acid arachidic, linoxeric, oleic và linoleic. Dầu lạc ít tan trong ethanol, tan trong ether, cloroform và ether dầu hỏa.
Dầu thầu dầu là dầu béo ép lạnh từ hạt cây thầu dầu (.Ricinus communis. Lin), họ sữa (Euphorbiaceae); là chất lỏng trong, sáng và nhớt, không màu hoặc vàng rất nhạt; vị khó chịu. Tỷ trọng của dầu thầu dầu khoảng 0,953 – 0,964. Chỉ số xà phòng hóa 176 – 186. Chỉ số acid không quá 3. Chỉ số iod 82 – 90. Chỉ số acetyl không dưới 140. Dầu thầu dầu tan theo bất cứ tỷ lệ nào trong ethanol tuyệt đối và trong acid acetic loãng. Tan trong một thể tích ethanol 95% và trong hai thể tích ethanol 90%.
Ngoài dầu lạc, dầu thầu dầu, có thể dùng dầu vừng, dầu hạnh nhân, dầu hạt thuốc phiện, dầu động vật (gan cá).
Dầu có thể hòa tan được các chất béo, tinh dầu dầu hướng dương cũng như các loại tinh dầu khác, nhựa, alcaloid base, một số chất vô cơ (phosphor, iod…)
Thường thường, dung dịch dầu được pha chế bằng cách hòa tan dược chất trong dầu. Dược chất cần phải khô để tránh làm đục dung dịch và tránh làm biến đổi dầu trong khi bảo quản.
Để tăng tốc độ hòa tan, có thể đun nóng nhẹ dầu. Hòa tan nóng các chất bay hơi (tinh dầu) phải tiến hành trong lọ nút kín.
Muốn hòa tan nhanh dược chất, có thể dùng một dung môi trung gian trộn lẫn được với dầu như ether, cloroíorm, aceton… Dược chất được hòa tan trong dung môi trung gian thích hợp rồi trộn lẫn với dầu, sau đó làm bay hơi dung môi trung gian bằng cách hâm nóng.
Đối với những chất khó tan trong dầu, có thể dùng chất trung gian hòa tan. Một số alcaloid base sẽ hòa tan trong dầu nhanh hơn nếu dược chất chuyển thành muối oleat.
Sau khi pha chế, có thể lọc dung dịch dầu qua giấy lọc có lỗ xốp lớn và đã được sấy khô. Để tăng tốc độ lọc, thường lọc nóng.
Tính chất của dung dịch dầu phụ thuộc vào dược chất có trong chế phẩm.
Dung dịch dầu phải không được có mùi ôi khét. Nếu không được bảo quản cẩn thận, dung dịch dầu dễ bị biến chất (thủy phân và oxy hóa) dưới tác dụng của oxy trong không khí, của độ ẩm, ánh sáng, vi khuẩn. Những sản phẩm phân hủy dầu có thể gây kích ứng da và làm biến chất các dược chất có trong chế phẩm. Để ngăn ngừa hiện tượng oxy hóa dầu, có thể dùng các chất chống oxy hóa (BHA, BHT, tocoferol).
Bảo quản dung dịch dầu trong lọ khô, đậy kín, tránh ánh sáng, ở chỗ khô mát.
