Dung dịch cồn

• Contents

  Định nghĩa – kỹ thuật điều chế

Dung dịch cồn là những chế phẩm lỏng dùng trong hoặc dùng ngoài, gồm có một hoặc nhiều dược chất hòa tan hoàn toàn trong ethanol.

Dung môi để điều chế dung dịch cồn là ethanol và các hỗn hợp ethanol – nước, có thể hòa tan được các chất nhựa, tinh dầu, alcaloid base, và một số chất hữu cơ khác (resorcin, long não, menthol, acid salicylic…).

Độ tan của các hóa chất trong ethanol phụ thuộc vào nồng độ ethanol.

Thường điều chế dung dịch bằng cách hòa tan hoàn toàn dược chất trong dung môi. Các dung dịch ethanol có tính chất cảm quan, lý hóa tính riêng, đặc trưng cho các thành phần có trong dung dịch.

Để kiểm nghiệm các dung dịch cồn thường tiến hành định tính, định lượng hoạt chất, xác định hàm lượng ethanol và đo tỷ trọng của dung dịch.

• Một số ví dụ

• Cồn iod 5%

Công thức: Iod                                       5 g

Kali iodid                           2 g

Ethanol 70° vđ. 100 ml

Hòa tan 2g kali iodid trong 10 ml ethanol 70°. Cho thêm iod đã nghiền nhỏ, rồi thêm ethanol 70° cho đủ 100 ml. Khuấy cho đến khi tan hoàn toàn.

Dung dịch trong, màu đỏ nâu, mùi đặc trưng.

Chế phẩm phải có ít nhất 70% ethanol.

Trong công thức này kali iodid vừa là chất trung gian hòa tan vừa là chất ổn

định.

I₂ + H₂0 HI + HOI

HI + CH₃ – CH₂OH -> CH₃ – CH₂I + H₂0

HOI + CH₃ – CH₂OH -» CH₃ – CHO + H₂0 + HI

CH₃ – CHO + HOI -> CH₃ – COOH + HI

CH₃ – CH₂OH + CH₃ – COOH -> CH₃ – CH₂ – ooc – CH₃ + H₂0

Những phản ứng này đưa đến sự thay đổi màu sắc, tăng độ acid và giảm nồng độ iod của chế phẩm. Nếu trong ethanol có vết methanol, methyliodid tạo thành sẽ gây kích ứng da và niêm mạc. Nếu trong ethanol có vết aceton. aceton sẽ bị halogen hóa tạo triiodoaceton CH₃ – co – CI₃. Chất này có tính chất kích ứng niêm mạc.

Khi có mặt kali iodid, các phản ứng sẽ xảy ra như sau:

I₂ + H₂0 -> HI + HOI HI + HOI + KI -> KI₃ + H₂0

Do đó nồng độ iod tự do không bị biến đổi và chế phẩm không có tính chất kích ứng.

Bảo quản cồn iod trong bình có nút thủy tinh mài, ở chỗ mát.

• Cồn long não 10%

Công thức: Long não thiên nhiên hay tổng hợp                10 g

Ethanol 90° vđ.                                             100 ml

Hòa tan long não trong 80 ml ethanol. Thêm ethanol vừa đủ 100 ml.

• Cồn bạc hà

Công thức: Tinh dầu bạc hà                       20 g

Ethanol 90° vđ.                 1000 ml

Cho tinh dầu bạc hà và ethanol 90° vào một chai có nút kín. Đậy nút và lắc cho tan. Dung dịch trong, không màu, có mùi vị bạc hà.

Hòa tan dược chất đã nghiền mịn trong ethanol 90°, khuấy đều.