Các nhà tim mạch hàng đầu thế giới đã khẳng định, thể thao rèn luyện sức khỏe là một phương pháp chữa trị không dùng thuốc hữu hiệu với bệnh xơ vữa động mạch vành.
Tùy theo tình trạng bệnh và sức khỏe, mỗi bệnh nhân nên có chương trình tập riêng.
Cơ sở sinh lý của việc rèn luyện sức bền ở bệnh nhân mạch vành là nâng cao chức năng co bóp của tim, cải thiện sự hấp thụ oxy của cơ tim để sử dụng oxy tiết kiệm hơn. Các bài tập rèn sức bền cũng kích thích phát triển tuần hoàn, cải thiện cung cấp máu cho cơ tim.
Việc tập luyện thường xuyên sẽ làm giảm tần số mạch nói chung và giảm tần số mạch khi thực hiện bài tập, cho phép người bệnh hạn chế các cơn đau khi làm các công việc nhẹ trong cuộc sống thường ngày. Nó còn có tác dụng giảm cân, điều hòa mỡ máu, giảm xơ vữa động mạch và nguy cơ nhồi máu cơ tim, làm giãn và tăng tính đàn hồi của mạch máu trong các cơ hoạt động, giảm sức cản máu ngoại biên, kết quả là giảm huyết áp (nhất là môn đi bộ nhanh và chạy chậm). Nhưng cần phải nhớ rằng, phải qua 3 – 4 tháng tập luyện thường xuyên, huyết áp của bạn mới bắt đầu hạ xuống, và sau 2 – 3 năm tập luyện thường xuyên, huyết áp mới giảm đáng kể và có thể trở về trạng thái bình thường.
Chương trình tập luyện với bệnh nhân mạch vành mang tính cá nhân, phụ thuộc vào mức độ biểu hiện của bệnh, dấu hiệu của suy tuần hoàn, mức độ tăng huyết áp và các yếu tố khác. Các bệnh nhân có chứng đau thắt ngực cần phải được xác định giai đoạn của bệnh. Nếu bị đau thắt ngực không ổn định (cơn đau xuất hiện cả trong trạng thái yên tĩnh), nhồi máu cơ tim cấp, suy tuần hoàn độ 2 – 3 hay huyết áp tăng trên 180/100 mmHg thì không được tập luyện.
Hiệu quả tập luyện phụ thuộc nhiều vào cường độ bài tập (tốc độ thực hiện). Để tăng thêm tốc độ đi bộ hoặc chạy thì trước khi tập, người bệnh cần uống nitroglycerin. Trước khi thực hiện chương trình tập luyện, người bệnh phải được xác định liều lượng tập bằng nghiệm pháp lao động định mức trên xe đạp lực kế (tiến hành trong bệnh viện). Tần số mạch trong lúc đi bộ hay chạy cần phải thấp hơn mức gây ra cơn đau ngực, khó thở hay đánh trống ngực là 10 – 12 nhịp/phút. Ví dụ, nếu trên xe đạp lực kế thấy xuất hiện cơn đau ngực khi tần số mạch đạt 125 nhịp/phút thì khi thực hiện bài tập, người bệnh phải khống chế tốc độ để tần số mạch không vượt quá 110 – 115 nhịp/phút. Hiệu quả giảm đau của nitroglycerin kéo dài khoảng 30 phút, đủ để tiến hành một buổi tập luyện.
Trong các bài tập rèn sức bền, đi bộ nhanh là phương pháp phù hợp nhất đối với bệnh nhân mạch vành vì cường độ vận động không lớn và dễ điều chỉnh liều vận động. Giai đoạn đầu là 8 – 12 tuần, tập đi bộ nhanh, sau đó tùy theo trạng thái sức khỏe có thể chuyển sang tập luân phiên giữa đi bộ nhanh và chạy bước nhỏ. Thời gian tập là 20 – 30 phút/buổi, 5 – 6 buổi/tuần; thậm chí thời gian mỗi buổi tập chỉ khoảng 20 phút cũng đã giúp cải thiện được đáng kể tình trạng sức khỏe chung.
Nếu trong tập luyện xuất hiện cảm giác nặng ở ngực, đánh trống ngực, khó thở, mệt mỏi hay chóng mặt thì phải giảm tốc độ vận động hoặc ngừng tập. Nếu có biểu hiện của cơn đau thắt ngực thì phải ngừng tập và dùng ngay nitroglycerin.
Bệnh nhân có thể tham gia tập trong các nhóm có tổ chức hay tại nhà theo một chương trình cá nhân. Chương trình tập luyện phải do chuyên gia về thể dục trị bệnh kết hợp với bác sỹ điều trị xây dựng. Nếu có điều kiện, cần tham khảo ý kiến của bác sỹ chuyên ngành y học thể thao.
