Hiện nay, bệnh động mạch vành là căn nguyên gây tử vong số một trong các bệnh lý tim mạch. Tại Việt Nam, bệnh bệnh xơ vữa động mạch đang ngày càng gia tăng.
Tăng huyết áp là nguy cơ chính gây bệnh. Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh xơ vữa động mạch là xơ vữa động mạch, một tiến trình chậm chạp kéo dài với sự lắng đọng từ từ của các mảng bám vào mặt trong thành động mạch, làm cho thành động mạch ngày càng dày lên, cứng lại và mất tính đàn hồi.
Các mảng lắng đọng này có thành phần chủ yếu là mỡ, cholesterol, calcium và nhiều chất cặn khác trong máu của bạn. Khi lớn tuổi, đặc biệt nam giới trên 45 tuổi và nữ trên 55 tuổi thì nguy cơ mắc bệnh bệnh xơ vữa động mạch rất cao. Nguy cơ này cũng xảy ra trong gia đình có người mắc bệnh tim sớm, cụ thể là có cha hoặc anh em trai bị bệnh tim trước 55 tuổi hay có mẹ hoặc chị em gái bị bệnh trước 65 tuổi.
Đái tháo đường, tăng mỡ máu, thừa cân hay béo phì, ít vận động, nghiện thuốc lá, rượu bia cũng chính là những nguy cơ gây bệnh. Lúc đó, các động mạch đến nuôi cơ tim bị cứng và hẹp do các mảng xơ vữa tại thành mạch làm giảm lượng oxy đến nuôi cơ tim. Hậu quả là xuất hiện cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, suy tim, loạn nhịp.
Một điều đáng lo ngại là bệnh bệnh xơ vữa động mạch và nhồi máu cơ tim xuất hiện ngày càng nhiều ở những người dưới 50 tuổi, có cả những bệnh nhân dưới 40 tuổi. Cũng như trên thế giới, tại Việt Nam bệnh xơ vữa động mạch vành đang trở thành mối nguy lớn cho sức khỏe cộng đồng và là gánh nặng không chỉ cho người bệnh.
Biểu hiện điển hình của bệnh bệnh xơ vữa động mạch là cơn đau ngực. Cơn đau có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào ở ngực trái vùng trước tim, vùng sau xương ức. Đôi khi đau lan lên cổ, hàm, vai, cánh tay trái hoặc ra sau lưng. Bệnh nhân thường có cảm giác ngột ngạt, tức ngực, như có vật gì thắt lấy vùng tim, đôi khi có cảm giác như tê bỏng. Cơn đau thường thoáng qua trong vài giây đến một vài phút, cũng có trường hợp kéo dài hàng tiếng đồng hồ.
Đau thắt ngực khi gắng sức là dấu hiệu cho thấy tim không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất. Đó là vì động mạch vành, đường vận chuyển máu tới cơ tim, bị tắc bởi mảng bám cholesterol.
Những cơn đau ngực thường gây cảm giác thắt ở ngực, đôi khi gây toát mồ hôi, khó thở, tánh miệng và khó chịu.
Khi có các triệu chứng trên, người bệnh nên đi khám ngay bởi đó là biểu hiện điển hình của người mắc bệnh tim. Những mảng bám cholesterol hình thành từ nhiều nguyên nhân, bao gồm chế độ ăn quá nhiều chất béo, huyết áp cao, hút thuốc và gia đình có người bị bệnh.
Cơ tim hoạt động không ngừng nghỉ, thậm chí ngay cả khi ngủ nó vẫn co bóp. Điều đó giúp vận chuyển oxy, năng lượng cũng như các chất thải trong máu tới những nơi cần thiết. Nếu lòng động mạch vành trở nên quá hẹp thì máu sẽ không thể đi qua, gây thiếu oxy cho tim và cơ tim không hoạt động như bình thường, gây đau.
Đau thắt ngực cũng có thể đi kèm với cảm giác buồn nôn hay thở dốc, do tình trạng thiếu oxy ở cơ tim. Đau thắt ngực thường xảy ra khi tim phải làm việc quá sức (ví như đang leo dốc) nhưng ngay cả khi không vận động, tim cũng có thể phải làm việc quá sức nếu cơ thể đang phải tiêu hóa một lượng lớn thức ăn.
Điều đáng ngại là tình trạng đau thắt ngực có thể báo trước một cơn nhồi máu cơ tim. Điều này diễn ra nếu mảng bám cholesterol được bồi đắp. Tiểu cầu trở nên dính, tạo ra các cục máu đông. Nếu cục máu đông đủ lớn, bị chặn lại ở nơi có mảng bám cholesterol, sẽ dẫn tới tình trạng tắc mạch. Oxy không được vận chuyển tới cơ tim sẽ khiến cho một số cơ tim rơi vào tình trạng chết lâm sàng. Nếu nhiều cơ tim bị chết thì đó chính là tình trạng nhồi máu cơ tim.
Giải pháp lúc này là uống nửa viên aspirin (loại 300mg/viên) và nên tới phòng khám chuyên khoa kịp thời. Aspirin có tác dụng giảm độ dính của tiểu cầu, giảm nguy cơ hình thành các cục máu đông.
