Thuốc nước chanh

• Định nghĩa

Thuốc nước chanh là những dung dịch acid, muối hữu cơ, vô cơ, được làm ngọt, làm thơm và đôi khi có hơi C0₂ dùng để uống giải khát, trong thành phần có một số dược chất.

Thuốc nước chanh có tác dụng điều trị thường là thuốc nước chanh tây, nước chanh acid để giải độc kiềm, thuốc nước chanh chống nôn.

• Kỹ thuật điều chế

Dung môi để pha thuốc nước chanh là nước cất.

Các acid tham gia vào thành phần thuốc nước chanh có thể là acid hữu cơ hoặc vô cơ (acid sulíuric, acid tartric, acid citric,…). Các muối thường dùng magnesi citrat, natri tartrat, kali bitartrat. Muôn nước chanh có hơi C0₂ (gas) có thể sục C0₂ vào thuốc nước chanh đã điều chế hoặc có thể tạo C0₂ ngay trong dung dịch bằng cách cho natri hydrocarbonat phản ứng với acid có trong dung dịch.

Thuốc nước chanh thường được điều chế bằng cách hòa tan và trộn lẫn các chất có trong công thức. Đối với thuốc nước chanh có hơi, lượng C0₂ trong dung dịch phụ thuộc vào thành phần và cách điều chế. Nếu hòa tan natri hydrocarbonat, sau đó hòa tan acid, C0₂ tạo thành sẽ mất đi một phần lớn.

Nếu pha riêng các dung dịch natri hydrocarbonat và acid, và chỉ trộn lẫn trước khi dùng, có thể giữ được lượng C0₂ nhiều hơn. Tuy nhiên cũng có thể trộn chung acid và natri hydrocarbonat khô vào một chai có thành dày, đã được sấy khô, có dung tích gấp 2 lần thể tích dung dịch thuốc nước chanh cần pha chế. Sau đó thêm siro. Cho nước hoặc dung dịch dược chất vào chai sau cùng. Đậy nút đảm bảo kín.

Có thể lọc các thuốc nước chanh không có hơi. Thuốc nước chanh có hơi thường không lọc. Khi cần có thể lọc riêng các dung dịch acid và natri hydrocarbonat trước khi trộn lẫn với nhau.

Dung dịch thuốc nước chanh do chứa một lượng đường nhất định, là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, nấm mốc phát triển. Vì vậy, chỉ pha chế khi dùng. Có thể bảo quản một hai ngày ở chỗ mát.

Để khắc phục nhược điểm chóng hỏng và dễ mất C0₂ của thuốc nước chanh, hiện nay đã sản xuất cốm hoặc viên sủi bọt có thành phần tương tự (acid, các muối, natri hydrocarbonat, đường, chất làm thơm,…). Khi dùng hòa tan cốm hay viên vào nước cất hoặc nước đã đun sôi để nguội.