Điển hình cho các chất nhũ hóa loại này là cholesterol và các dẫn chất isocholesterol, metacholesterol có nhiều trong lanolin (sáp lông cừu), trong mô lớn. dầu cá và lòng đỏ trứng,…
Phân tử cholesterol được cấu tạo gồm hai phần: thân dầu và thân nước, nên có tác dụng điện hoạt và do đó có khả năng nhũ hóa và gây thấm.
Phần thân đầu trội hơn phần thân nước (cấu tạo bởi một nhóm — OH thân nước độc nhất) nên cholesterol dễ hòa tan trong dầu và là chất nhũ hóa tạo nhũ tương kiểu N/D.
Chính do có chứa cholesterol với tỷ lệ khá cao (khoảng 3 – 4% ở dạng tự do và khoảng 20% ớ dạng ester với acid béo) nên lanolin có khả năng nhũ hóa một lượng nước gấp hai lần khối lượng của bản thân và do đó hay được dùng làm tá dược nhũ hóa.
Ngày nay cholesterol đã được chiết riêng để làm chất nhũ hóa trong các dạng thuốc mỡ, thuốc xoa, thuốc đạn, trứng nhũ tương và làm chất gây thấm, trong các hỗn dịch thuốc tiêm dầu ,holesterol thường được dùng trong các dạng thuốc nói trên với nồng độ từ 1 – 5%.
•
Cùng thuộc nhóm các sterol có khả năng nhũ hóa gặp ở trạng thái thiên nhiên, còn có thể kể đến các acid mật (như acid cholic, taurocholic. glycolic,…) ở dạng muối kiềm tan trong nước Các chất này là chất nhũ hóa tạo kiểu nhũ tương • D/Np đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp cho việc chuyển hóa các chất béo trong cơ thể người và động vật. Nhưng vì có vị rất đắng và đắt tiền nên rất ít được làm chất nhũ hóa hoặc gây thấm trong kỹ thuật điều chế các nhũ tương và hỗn dịch thuốc uống.
Lòng đỏ trứng là một nhũ tương đậm đặc cấu tạo bởi 30% chất béo được nhũ hóa trong nước nhờ tác dụng của các protein (chiếm tỷ lệ khoảng 15%). lecithin
(chiếm tỷ lệ khoảng 7%) và cholesterol. •
Do có chứa một tỷ lệ rất lớn các chất nhũ hóa nên mặc dù đã là một nhũ tương, lòng đỏ trứng vẫn còn khả năng nhũ hóa mạnh.
Một lòng đỏ trứng gà nặng khoảng 10 – 15g có thể nhũ hóa được 100 – 120 ml dầu lỏng và khoảng 50 – 60ml tinh dầu hoặc các dược chất lỏng khác không tan trong nước như creozot, gaiacol,…
Để làm chất nhũ hóa, thường dùng lòng đỏ trứng gà còn tươi, lọc qua gạc để loại các sợi albumin không tan, đoạn thêm từng lượng nhỏ pha dầu vào quấy trộn để tạo ra nhũ tương và thêm nước cho đủ lượng nhũ tương yêu cầu.
Trước kia lòng đỏ trứng hay được dùng trong việc chế các nhũ tương thuốc dùng ngoài để bôi xoa. Ngày nay chỉ hay được dùng để chế các nhũ tương thuốc bổ hoặc nhũ tương dinh dưỡng.
