Mặc dù mang tên là nhũ tương thiên nhiên nhưng không có sẵn trong tự nhiên mà phải điều chế từ các loại hạt có dầu và không có tác dụng dược lý (hạt lạc. vừng, hướng dương, hạnh nhân ngọt,…), vì vậy nhũ tương thiên nhiên chỉ là chất dẫn để điều chế một số thuốc uống.
Theo quy ước cứ một phần hạt, điều chế thành 10 phần nhũ tương một số Dược điển trước đây cho phép thay 1/2 lượng hạt bằng saccharose. Từ quy ước đó có thể viết bất kỳ công thức nhũ tương thiên nhiên nào từ hạt có dầu.
Ví dụ:
Hạt lạc 10 g
Nước cất vđ. 100 ml
Trong đó:
Pha dầu của nhũ tương là dầu có trong hạt
Pha nước của nhũ tương là nước có trong hạt và nước cất
Chất nhũ hóa là protein (albumin) có trong hạt
Kỹ thuật điều chế: Ngâm hạt lạc vào nước nóng, lấy ra, loại bỏ lớp vỏ lụa màu nâu (chứa nhiều tanin làm kết tủa albumin). Cho nhân lạc trắng vào cối, thêm đồng lượng nước cất, nghiền thật kỹ thành bột nhão, mịn. Tiếp tục thêm lượng nước còn lại, nghiền trộn đều. Lọc qua gạc, thu lấy nhũ tương thiên nhiên.
Thành phẩm không có tác dụng dược lý, được làm chất dẫn để điều chế thuốc chứa dược chất tan trong nước (thành phẩm là một dung dịch thật, mà dung môi là nhũ tương D/N) hoặc các dược chất rắn không tan trong nước và trong dầu, thành phần có cấu trúc là một hỗn dịch – nhũ tương (môi trường phân tán của hỗn dịch là một nhũ tương D/N).
Trên thị trường sữa đậu nành là một nhũ tương thiên nhiên được sử dụng rất phổ biến.
Nhũ tương dầu làm chất dẫn theo quy ước: Dầu thực vật không có tác dụng dược lý 10 phần, chất nhũ hóa tan trong nước hoặc dễ thấm nước vừa đủ, nước cất vừa đủ 100 phần. Vậy tất cả các nhũ tương dầu làm chất dẫn đều có công thức: dầu không có tác dụng dược lý 10 g, chất nhũ hóa vừa đủ, nước cất vừa đủ 100 ml.
Thành phần của potio:
- Pha dầu: Gồm dầu của nhũ tương dầu và bromoíbrm
- Pha nước: Nước cất của nhũ tương dầu, siro đơn, codein phosphat, natri benzoat.
- Chất nhũ hóa: Dùng gôm Arabic (9 g trong đó 5 g để nhũ hóa 10 g dầu, 4g để nhũ hóa 2 g bromoíbrm).
Kỹ thuật điều chế:
- Cân và nghiền mịn 9 g gôm Arabic trong cối sạch và khô.
- Hòa tan 2 g bromoíbrm vào 10 ml dầu thực vật.
- Cho pha dầu vào gôm đảo nhẹ để gôm thấm đều dầu, thêm 18 ml nước, dùng chày đánh nhanh, liên tục để tạo thành nhũ tương đặc.
- Hòa tan natri benzoat vào khoảng 20 ml nước nóng, hòa tan tiếp codein phosphat.
- Dùng lượng nước còn lại pha loãng nhũ tương đặc.
- Phối hợp dung dịch natri benzoat, codein phosphat và siro đơn vào nhũ tương đã pha loãng.
- Bổ sung nước đủ 100 ml.
- Đóng chai, dán nhãn đúng quy chế. Nhãn có thêm dòng chữ “lắc trước khi dùng”
