Hìnhdạng tinh bột

Tinh bột tồn tại trong cây dưới dạng hạt có hình dạng và kích thước khác nhau, đây là một đặc điểm giúp ích cho việc kiểm nghiệm dược liệu chứa tinh bột.

Tùy theo loại cây và tùy theo độ trưởng thành của cây mà hình dạng và kích thước thay đổi. Về hình dạng có thể hình cầu, hình trứng, hình nhiều góc…kích thước có thể từ 1-100 micromet đường kính.

Soi kính hiển vi thường thấy hạt tinh bột cấu tạo bởi nhiều lớp đồng tâm sắp xếp chung quanh một điểm gọi là rốn hạt. Các lớp này tạo nên là do hạt tinh bột lớn dần bằng cách tăng thêm các lớp ở phía ngoài. Các lớp này khác nhau ở chỉ số triết quang và hàm lượng nước. Có tác giả cho rằng các lớp khác nhau đó là do những lớp được tăng thêm về ban đêm và những lớp được tăng thêm về ban ngày nên không hoàn toàn giống nhau.

Soi kính hiển vi phân cực,hạt tinh bột có hình chữ nhật thập đen.

Trong nước lạnh hình dạng tinh bột không thay đổi. Khi nâng dần nhiệt độ thì tinh bột chuyển qua ba giai đoạn. Giai đoạn đầu tinh bột ngậm một ít nước, nếu làm mất nước thì tinh bột trở lại trạng thái ban đầu. khi nâng dần nhiệt độ khoảng 60-85°C thì hạt tinh bột nở ra nhanh chóng, tinh bột ngậm nhiều phân tử nước hơn, các dây nối hydro bị đứt,hạt tinh bột không thể trở lại tình trạng ban đầu. Nếu nâng cao nhiệt độ hơn nữa thì tinh bột chuyển thành hồ tinh bột.

Các loại hạt tinh bột hay gặp.

Hạt hình trứng và hình thận:

Tinh bột khoai tây chế từ củ khoai tây – solanum tuberosum L, thuộc họ Cà – Solanaceae. Hạt tinh bột hình trứng rốn hạt ở đầu hẹp, các vân đồng tâm dễ nhận. Thỉnh thoảng có hạt kép hai hoặc ba. Kích thước trung bình 50 micromet nhưng có hạt lớn đến 80-100 micromet.

hình dạng tinh bột khoai tây

Tinh bột hoàng tinh chế từ củ cây dong – Maranta aurdinaceae L. thuộc họ dong – Marantaceae (đừng nhầm với cây hoàng tinh – polygonatum sp). hạt hình trứng kích thước 30-60 micromet.

Tinh bột sen, chế từ hạt cây sen – nelumbo nucifera Gaertn, họ sen Nelumbonaceae. Hạt tinh bột hình trứng hay hình thận, rốn hạt hình vạch kích thước từ 3-25 micromet.

Hạt hình đĩa hay hình thấu kính dẹt: tinh bột mì chế từ hạt của cây lúa mì – Triticum vulgare, họ Lúa – Poaceae, kích thước hạt lớn đến 30 micromet, hạt bé 6-7 micromet. tùy theo vị trí nhìn mà thấy hình tròn hoặc hình thấu kính rồi hai mặt. rốn hạt là mười hai điểm giữa hạt, không rõ.

tinh bột mì

Hạt hình nhiều góc: tinh bột gạo chế từ hạt cây lúa – Oriza sativa L, họ Lúa – Poaceae. hạt nhiều góc, nhỏ kích thước từ 4-6 micromet, thường được kết thành đám. rốn hạt không rõ.

tinh bột gạo

Giới thiệu Dược sĩ Lưu Anh 398 bài viết
Dược sĩ Lưu Anh tốt nghiệp trường Đại học Dược Hà Nội hệ chính quy. Trường Đại học Dược Hà Nội là ngôi trường đào tạo Dược sĩ đầu tiên tại Việt Nam với bề dày kinh nghiệm và uy tín hàng đầu.