Điều chế thuốc mỡ bằng phương pháp nhũ tương có sẵn

  • Điều kiện áp dụng:

  • Dược chất:

+ Lỏng phân cực hoặc bán phân cực, không đồng tan, khó trộn đều với tá dược, chẳng hạn như: Thủy ngân kim loại, ichtiol, hắc ín thảo mộc, bôm Pêru, dầu cade, dung dịch chì acetat kiềm, dung dịch đồng, kẽm, sulíat…

+ Dược chất mềm hoặc rắn dễ hòa tan trong các dung môi trơ phân cực (nước, alcol, glycerin, propylen glycol…) chẳng hạn như các cao thuốc, kháng sinh dạng muôi, muôi ancaloid…

+ Dược chất rắn chỉ phát huy tác dụng dược lý tốt nhất khi được dùng dưới dạng dung dịch nước như iod, bạc keo (argiron, protacgon, colacgon).

  • Tá dược: Thuộc nhóm tá dược khan.
  • Thuốc mỡ điều chế theo phương pháp này có cấu trúc kiểu nhũ tương N/D, thuộc hệ phân tán dị thể.
  • Các giai đoạn:

Với các dược chất lỏng: Thêm dần từng lượng nhỏ vào tá dược khan, vừa thêm vừa khuấy nhẹ nhàng trong dụng cụ thích hợp. Sau khi đã cho hết dược chất, tiếp tục khuấy trộn mạnh cho tới khi thu được thuốc mỡ đồng nhất.

Ví dụ: Thuốc mỡ Dalibour
Công thức:
Đồng sulíat 0>3g
Kẽm sulíat 0,5g
Nước cất 30ml
Lanolin khan 50g
Vaselin 100g
Tiến hành:

Thuốc mỡ Dalibour

Hòa tan đồng và kẽm sulfat vào nước trong một dụng cụ thích hợp, lọc. Sau đó có thể tiếp tục theo 2 cách sau:

+ Cho từ từ dung dịch được chất vào lanolin, khuấy trộn cho hút hết, sau đó cho vaselin vào khuấy trộn tới khi đồng nhất.

+ Làm hỗn hợp tá dược khan bằng cách đun chảy lanolin và vaselin, lọc. Để nguội, cho từ từ dung dịch được chất vào tá dược, khuấy trộn trong dụng cụ, máy thích hợp cho tới khi tạo được thuốc mỡ nhũ tương bền, đồng nhất.

  • Với các cao thuốc chế từ dược liệu thể chất mềm hoặc khô: cần hòa tan nóng trước với glycerin hoặc hòa tan trong hỗn hợp dung môi gồm:

Alcol ethylic                                        1 phần

Glycerin                                               3 phần

Nước tinh khiết                                   6 phần

rồi phối hợp vào tá dược khan.

Ví dụ: Thuốc mỡ benladon Công thức:

Cao (mềm hoặc khô) benladon 10 Glycerin      5g

Mỡ lợn cánh kiến vđ                          100g

có thể thay mỡ lợn cách kiến bằng hỗn hợp tá dược khan khác.

Tiến hành: Hòa tan cao benladon trong glycerin nóng, sau đó cho vào mỡ lợn hoặc tá dược khan khác, khuấy trộn cho tới khi đồng nhất. Lưu ý rằng nếu dùng mỡ lợn cánh kiến làm tá dược cần cho thêm một tỷ lệ sáp ong thích hợp (3-5%) để điều chỉnh thể chất và làm tăng khả năng hút nữa của tá dược.

  • Với các chất lỏng bán phân cực, khó trộn đều như Peru dầu Cade, cần cho từ từ, khuấy trộn nhẹ nhàng với tá dược hút, sau đó phối hợp với tá dược còn lại.
Ví dụ: Rp/
Bôm Peru 10g
Lanolin khan 20g
Vaselin 20g
M.Í.Ưng.

 

Tiến hành: Làm hỗn hợp tá dược lanolin khan và vaselin trước. Cho từ từ bôm Peru vào, khuấy trộn nhẹ nhàng trong dụng cụ thích hợp cho tới khi tạo thành hỗn hợp đồng nhất.

– Với các dược chất rắn chỉ phát huy tác dụng dưới dạng dung dịch:

Cần hòa tan trước trong một dung môi phân cực tối thiểu, sau đó phối hợp với tá dược khan giống như với trường hợp được chất lỏng.

Ví dụ: Thuốc mỡ bạc keo

Công thức:
Bạc keo 15g
Nước cất 15g
Lanolin khan 35g
Vaselin 35g

bạc keo

 

Tiến hành: Ngâm bạc vào nước trong dụng cụ thích hợp, sau đó chế thuốc mỡ giống như đối với các trường hợp dung dịch dược chất.

– Cũng có thể gặp trường hợp được chất vừa là chất lỏng bán phân cực, vừa là được chất rắn…Tùy theo tính chất của dược chất, lựa chọn tá dược và phương pháp tiến hành cho phù hợp.

Ví dụ:
Rp/
Bạc nitrat 0,04g
Bôm Peru l,2g
Vaselin 10g
M.Í.Ung

Bạc nitrat

Trong trường hợp này, phải hòa tan bạc nitrat vào một lượng nước tinh khiết tối thiểu bởi vì bạc nitrat chỉ có tác dụng tốt dưới dạng hòa tan. Như vậy, tá dược vaselin không dễ trộn đều với dung dịch bạc nitrat cũng như bôm Peru,vì vậy nhất thiết phải thay một phần vaselin bằng lanolin hoặc một hỗn hợp tá dược khan thích hợp.Sau đó tiến hành tương tự như các trường hợp khác.

Giới thiệu Dược sĩ Lưu Anh 398 bài viết
Dược sĩ Lưu Anh tốt nghiệp trường Đại học Dược Hà Nội hệ chính quy. Trường Đại học Dược Hà Nội là ngôi trường đào tạo Dược sĩ đầu tiên tại Việt Nam với bề dày kinh nghiệm và uy tín hàng đầu.